Arayüz geliştirme konusunda Qt gibi oldukça farklı yöntemler bulunmaktadır. Platformdan bağımsız olsun, Web tabanlı olsun, Embedded (gömülü) cihazlar da desteklesin gibi ayrışmalar oldukça fazla yol ayrımları yaratabiliyor. İşin özünde kullandığınız dil ne ise hemen hemen hepsiyle bir şeyler ortaya çıkarmak mümkün.
Belki başka bir yazıda arayüz geliştirme platformlarına genel bir bakışla anlatabilirim.
Bu yazıda Windows işletim sistemi üzerinde C++ yazılım dili ve Qt kullanarak nasıl arayüz geliştirmesi yapılır? Gerekli sistemler nelerdir? CLion ile Qt bağlantısı nasıl yapılır? gibi konulara değineceğim.
Qt’nin İndirilmesi ve Kurulması
Qt’nin ticari tarafı ve açık kaynak tarafı olarak iki boyutu bulunmaktadır. Hemen hemen çoğu platform desteği bulunmakta ve çoğu modern grafiksel arayüz ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Qt5, en son geliştirilen stabil ve modern versiyon olup bu linkten indirebilirsiniz.
Qt yükleyicisini indirip açarsanız sizden var olan hesabınızla giriş yapmanızı veya yeni bir hesap oluşturmanızı isteyecektir. Hesabınız yok ise hesap oluşturup bu basamağı geçin.
Ben bu tür araçları C ana dizin altında DevTools adındaki klasör altına yüklüyorum. Araması ve derli toplu olması açısından kolaylık sağlıyor.
Qt5’i C:\DevTools\Qt altına yüklemesini söyleyerek yükleyeceğimiz paketlerin seçim ekranına geldiğimizde kritik bir kaç konuya değineceğim.
Qt5 sürümü olarak şu an benim bu yazıyı yazdığım zamanda en son olan 5.15.1 sürümünü tercih edeceğim. 5.15.1 altında 64-bit makinede MinGW kullanarak çalışma yapacağımdan MinGW’nin de son sürümü olan MinGW 8.1.0 64-bit sürümünü tercih ettim.
Develepor and Designer Tools içinde MinGW 8.1.0 64-bit, Cmake 3.18.3 64-bit ve seçili gelen Qt Creator 4.13.2 ile Debugging Tools for Windows seçenekleri ile yaklaşık 2GB’lık indirmeyi başlatabilirsiniz. Daha sonra bu Maintenance Tool ile yüklediklerinizi silebilir, daha fazla paket indirebilir veya değiştirebilirsiniz.
CLion Geliştirme Ortamı Ayarları
JetBrains ürünü olan CLion benim C ve C++ projelerinde birinci derece kullandığım geliştirme ortamıdır. İnternet üzerinde çok fazla Creator ile çalışma örnekleri var. Ben CLion üzerinden nasıl Qt projeleri geliştirebiliriz bu kısmı göstereceğim. Creator ile geliştirmeyi açıkcası sevmiyorum.
Ayrıca JetBrains ürünlerini öğrenci mail adresinizle (.edu uzantılı) ücretsiz lisans alabilirsiniz.
CLion > Settings > Build, Execution, Deployment > Toolchains kısmında MinGW’yi bilgisayarınıza kurup kullanabildiğiniz gibi Qt’nin içerisinde yüklü gelen MinGW sürümünü de kullanabilirsiniz.
Tüm her şey yeşil tik ile doğrulandığında sorunsuz geliştirmeye başlayabiliriz.
Qt için Basit bir Proje Oluşturma
Klasik bir C++ projesi oluşturma işleminde bir farkı bulunmamaktadır. Bir adet CMakeLists.txt ve bir adet main.cpp dosyamızla başlayabiliriz.
CMakeLists.txt aşağıdaki gibi;
cmake_minimum_required(VERSION 3.6)
project(untitled)
set(CMAKE_CXX_STANDARD 14)
set(CMAKE_AUTOMOC ON)
set(CMAKE_AUTOUIC ON)
set(CMAKE_AUTORCC ON)
set(CMAKE_INCLUDE_CURRENT_DIR ON)
set(CMAKE_PREFIX_PATH "C:\\DevTools\\Qt\\5.15.1\\mingw81_64\\lib\\cmake")
find_package(Qt5 REQUIRED COMPONENTS Core Gui Widgets)
add_executable(${PROJECT_NAME} main.cpp)
target_link_libraries(${PROJECT_NAME} Qt5::Core Qt5::Gui Qt5::Widgets )
ile içeriğini doldurduğumuzda Qt5Find.cmake gibi bir hata almamak için Qt’nin kurulu olduğu cmake dizini gösterdik. İsterseniz PATH tanımlaması yaparak bu satırı kaldırabilirsiniz.
Basit bir pencere açabileceğimiz main.cpp ise;
#include <QtWidgets>
#include <QApplication>
int main(int argc, char **argv){
QApplication app(argc, argv);
QWidget window;
window.resize(300, 150);
window.setWindowTitle("Qt5 Window Example");
window.show();
return app.exec();
}
CMakeLists.txt dosyasını cmake ile çalıştırdığımızda herhangi bir sorun görmeyecektir. Ancak programımızı Build ettikten sonra Run tuşuna bastığınızda çok büyük olasılıkla;
Process finished with exit code -1073741515 (0xC0000135)
gibi hata alacaksınız.
Bu hatanın sebebi programın derlendikten sonraki dizininde Qt5’in ihtiyaç duyduğu gerekli “.dll” dosyaların olmamasıdır. İki farklı şekilde çözümü vardır.
- Birincisi gerekli .dll dosyalarını derlenilen yere kopyalayıp yapıştırmaktır. (İleride windeployqt ile programı dağıtırken bu konuya değineceğim.)
- Ama şimdilik bu yoldan daha güzel olan bir çözüm olarak ikinci yöntem ise bu “.dll” dosyaların bulunduğu yerin PATH olarak tanımlanmasıdır.
Bilgisayarım > Ortam Değişkenleri > Path olarak
C:\DevTools\Qt\5.15.1\mingw81_64\bin
dizini eklendiğinde sorun ortadan kalkacaktır. PATH değişikliklerini uygulamak için basit ve etkili yönetim olarak bilgisayarı yeniden başlatmayı unutmayın. Qt’nin kurduğunuz yer farklı ise ona göre düzeltmeyi unutmayın.
Sağlıklı şekilde programı Run edebilirseniz çıktısı böyle bir şeye benzemelidir.
İlk basit pencere oluşturmayı daha detaylı ele aldığım konuyu buradan okuyabilirsiniz.